Kronik Prostatit Nedir?
Kronik prostatit, erkeklerde görülen en karmaşık ve en sık karşılaşılan ürolojik hastalıklardan biridir. Genellikle uzun süre devam eden, idrar yaparken yanma, kasık ve pelvik bölgede ağrı, cinsel fonksiyon bozuklukları gibi şikayetlerle kendini gösterir. Hastaların yaşam kalitesini ciddi şekilde etkileyen bu durum, zaman zaman psikolojik sorunlarla da iç içe geçebilir. Kronik prostatit, prostat bezinin uzun süreli (en az 3 ay) iltihaplanması veya irritasyonu olarak tanımlanabilir. Temel olarak dört ana prostatit tipi vardır:
-
Akut bakteriyel prostatit
-
Kronik bakteriyel prostatit
-
Kronik pelvik ağrı sendromu (CPPS) – en sık görülen form
-
Asemptomatik inflamatuar prostatit – tesadüfen tespit edilir, genellikle şikayet yaratmaz
Kronik prostatit denildiğinde en çok karşılaşılan alt grup kronik pelvik ağrı sendromudur (CPPS) ve bu durumun nedeni çoğu zaman net olarak belirlenemez.
Belirtiler Nelerdir?
Kronik prostatit belirtileri dönemsel olarak şiddetlenip hafifleyebilir. Başlıca şikayetler:
-
Alt karın, kasık, testis veya perine (makat ile testis arası) bölgesinde ağrı
-
İdrar yaparken yanma ve zorlanma
-
Sık idrara çıkma
-
Mesaneyi tam boşaltamama hissi
-
Ağrılı boşalma
-
Cinsel isteksizlik, sertleşme sorunları
-
Depresyon ve anksiyete (süreğen ağrılar nedeniyle)
Kronik Prostatit Neden Olur?
Kronik prostatitin tek bir nedeni yoktur. Altta yatan mekanizmalar karmaşıktır ve genellikle birden fazla faktör birlikte rol oynar:
-
Önceden geçirilmiş idrar yolu veya prostat enfeksiyonları
-
Otoimmün mekanizmalar (bağışıklık sisteminin prostat dokusuna saldırması)
-
Sinir sistemi duyarlılığındaki artış
-
Pelvik taban kas spazmları
-
Psikolojik faktörler (anksiyete, stres, depresyon)
Nasıl Teşhis Edilir?
Tanı süreci dikkatli bir hasta öyküsü ve fizik muayene ile başlar. Kullanılan başlıca yöntemler:
-
Dijital rektal muayene (parmakla prostat muayenesi)
-
İdrar tahlili ve kültürü
-
Prostat masajı sonrası idrar örnekleri
-
Transrektal ultrason (TRUS) – gerekirse
-
Semptom skorlama testleri (NIH-CPSI)
Bakteriyel olmayan olgularda kültürler genellikle negatiftir; bu da tedavi sürecini daha karmaşık hale getirebilir.
Tedavi Seçenekleri
Kronik prostatit tedavisinde tek bir yöntem çoğu zaman yeterli olmaz. Bu nedenle tedavi multidisipliner ve bireyselleştirilmiş olmalıdır.
1. Antibiyotik Tedavisi
-
Sadece bakteriyel prostatit olgularında etkilidir.
-
Bakteri saptanmasa bile bazı olgularda deneme amaçlı kısa süreli antibiyotik verilebilir.
2. Alfa-blokerler
-
Mesane çıkışındaki kasların gevşemesine yardımcı olarak idrar akışını kolaylaştırır.
3. Ağrı Kesici ve Antiinflamatuar İlaçlar
-
Özellikle alevlenme dönemlerinde ağrının azaltılmasında kullanılır.
4. Pelvik Taban Fizyoterapisi
-
Kas spazmı veya kas disfonksiyonu olan hastalarda oldukça faydalıdır.
-
Biofeedback ve masaj teknikleri içerir.
5. Bitkisel Takviyeler ve Fitoterapi
-
Polen ekstresi, saw palmetto gibi bazı ürünlerin semptomları azalttığına dair çalışmalar mevcuttur.
6. Sıcak oturma banyoları ve yaşam tarzı değişiklikleri
-
Alkol, kafein, acı baharatlardan kaçınmak
-
Düzenli egzersiz
-
Uzun süre oturmaktan kaçınmak
7. Psikolojik Destek
-
Süregen ağrı ve cinsel işlev bozukluğu yaşayan bireylerde psikolojik destek büyük önem taşır.
Kronik Prostatit Geçer mi?
Kronik prostatit tamamen geçmeyebilir ancak doğru tanı ve tedaviyle şikayetler büyük oranda kontrol altına alınabilir. Bazı hastalarda semptomlar zamanla hafifleyerek kaybolabilirken, bazılarında dönemsel olarak alevlenmeler görülebilir.